Gelijk gezegd, nemen wij aan dat er ook elders in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht gemeentelijke organen zijn gevormd om extra voedsel bijeen te brengen en te distribueren dan wel ter beschikking te stellen van de plaatselijke centrale keukens. Zaandam is wellicht niet de enige gemeente geweest waar werd aanvaard dat de NSB'er die burgemeester was, bemoeienis had met zulk een orgaan. Wij veronderstellen evenwel dat de voedselhulp welke door bedrijven werd georganiseerd, minstens zo belangrijk is geweest als die gemeentelijke hulp, en misschien wel veel belangrijker, zij het dat wij ook hier moeten opmerken dat onze gegevens verre van volledig zijn. Was er wel één bedrijf van enige omvang waar géén pogingen in het werk zijn gesteld om extra voedsel bijeen te brengen? Vermoedelijk niet. Geld was er bij die bedrijven genoeg: geld om transportmiddelen, voorzover men ze niet zelf bezat, te huren, om er brandstof zwart voor te kopen, en om voedsel aan te schaffen; ook hadden bedrijven de mogelijkheid, contact op te nemen met de desbetreffende Voedselcommissarissen waardoor transporten van zekere omvang en eventueelook regelmaat mogelijk werden gemaakt. Namen directies niet zelf het initiatief tot het organiseren van dergelijke transporten, dan verleenden zij er in elk geval graag hun medewerking aan; ook hier deed de factor die wij al eerder noemden, zich gelden: de directies wilden de band met hun personeelsleden zo goed mogelijk in stand houden. Daarbij wijzen wij er nog op dat ook deze bedrijfshulp in de hongerwinter geen novum vormde: er waren van '42 af talrijke directies geweest die ten behoeve van hun arbeiders en employé's goederen in natura hadden verzameld welke veelal kosteloos, als een soort toeslag op de lonen en salarissen, waren uitgereikt: levensmiddelen, kleding, schoeisel en huishoudelijke artikelen. In de hongerwinter evenwel nam die bedrijfshulp (wij veronderstellen dat het daartoe
Bedrijfsleven in Nederland'Noodorganisatie' (Zaandam)Sabel Tzn. A. W .Voedselcommissarissen (Provinciale)Voedselhulpacties (in bezet gebied)ZaandamHONGERWINTERook hier en daar in het oosten en noorden des lands is gekomen) in het westen een veel algemener karakter aan, ja men mag wel zeggen dat overal waar sprake was van een georganiseerd werkverband, van dat verband uit pogingen werden ondernomen om extra voedsel in de wacht te slepen. Bij een school konden dat enkele onderwijzers of docenten doen ten behoeve van hun collega's en zo ging het veelalook bij kantoren en overheidsdiensten.