Eerder vermeldden wij dat op Java de bevolking onder het Cultuurstelsèl bleef toenemen, Die groei, o.m. bevorderd door maatregelen van het gouvernement op het gebied van de volksgezondheid, zette zich in de laatste drie decennia van de negentiende eeuw voort: intelde de inheemse bevolking ruimmiljoen zielen, terwijl het er ten tijde van Raffles vermoedelijk 8 ofmiljoen waren geweest. Uit een oogpunt van voeding bood, jaren van misoogst uitgezonderd, die bevolkingsgroei lange tijd geen grote moeilijkheden: er waren tot in de tweede helft van de negentiende eeuw op het eiland nog voldoende woeste gronden waar men tot de rijstbouw kon overgaan. Tegen het einde van de eeuw kwamen ei evenwel problemen: de particuliere suikerondernemingen hadden het recht gekregen, per bestuursafdeling en per seizoen maximaal een derde van de rijst-sawahs te huren, welnu: met medewerking van inheemse bestuurshoofden
Aardolie (produktie, insrallaries)
Banka
Bevolkingsgroei
Billiron
Billiton Maatschappij
Rijstcultuur
Shell
Tinerts
ti E S U IKE Reu LTlJ URE N DEIN H E EMS E B E V t> L IÇ I N: Gkrijgen over de beste gronden; bovendien werkten zij de aanplant van de betere soorten rijst, die meer tijd nodig haddën om rijp te worden; tegen. De belangen van de bevolking en die van de cultuurondernerningen waren tegengesteld - reeksen conflicten vloeiden hieruit voort waarvan de oplossing een van de hoofdtaken ging vormen van het Nederlands bestuursapparaat,