Wie na het voltooien van de opleiding in de Indische dienst werd aangesteld, kon toegevoegd worden aan het centrale bestuursapparaat of aan een gouvernementsdienst dan welopgenomen worden in het apparaat van het Binnenlands Bestuur ('het BB', zoals het werd genoemd); hij begon daar als aspirant-controleur en kon bij gebleken geschiktheid via de rangen van controleur en controleur eerste klasse (belast met het toezicht op een z.g. onderafdeling) tot de hogere rangen opklimmen: die van assistent-resident (belast met het toezicht op een z.g. afdeling"), van resident (belast met het toezicht op een veel groter gebied, een residentie) en tenslotte van gouverneur (op Java van een provincie, in de Buitengewesten van een gouvernement). De administratieve indeling van Indië is herhaaldelijk gewijzigd - hier willen wij volstaan met te vermelden dat er ten tijde van de Japanse invasie, op Java (de Vorstenlanden uitgezonderd) drie provincies waren: West-Java, Midden-Java en OostJava, elk met een gouverneur aan het hoofd, en dat ook Sumatra, Borneo
Ambtenaren in Nederlands-IndiëBatavia, Koning Willem III-gymnasiumBorneoBuitengewestenDelftGouverneursIndische school (Delft)LeidenMadoeraOnderwijs (Nederlands-Indië)Provincies (op Java)Residenten, residenriesUtrechtStaatsinrichting van Nederlands-IndiëUtrecht, stadVorsten/SultansHET KOLONIALE STAATSBESTEL