In Benkoelen nam Soekarno het initiatief tot de oprichting van een nieuw Taman Siswo-schoolgebouw. Voorts gaf hij zich vooralook rekenschap van de plaats die de Islam in een zelfstandig Indonesië zou moeten innemen. Hij getuigde van sympathie met de modernistische Mohamma dijah-beweging en betoogde herhaaldelijk (ook in artikelen) dat de Islam, in tegenstelling tot wat orthodoxe Islamieten wensten, geen staatsgodsdienst behoorde te worden. Zulk een exclusivisme wees hij af. In drie lange artikelen van zijn hand die eind juni en begin juli '41 in een der in Batavia verschijnende inheemse dagbladen gepubliceerd werden (hij publiceerde er méér), noemde hij zich 'overtuigd nationalist, overtuigd Islamiet en overtuigd Marxist." Hij wees het fascisme af: Duitsland, schreefhij, 'is een staat van knuppelaars, Italië evenzeer en ook van Japan zou men dat kunnen zeggen'S - zijn veroordeling van Japan was dus iets minder scherp dan die van Duitsland en Italië. Inderdaad, hij stond jegens Japan niet zonder ambivalentie: dat het land zijn macht ten koste van andere grote mogendheden trachtte uit te breiden, achtte hij begrijpelijk. Hij voorzag overigens dat die uitbreiding tot een gewelddadige botsing zou leiden, 'het duurt niet lang meer', voorspelde hij in een van zijn artikelen in het Bataviase blad, 'of de blauwe wateren van de Stille OceaanMeneer.Ingenieur.juniinBenkoelenItaliëPemandanganPensioenen, IndischeSoeara OemoemSoekarno, A.SOEKARNOzullen rood gekleurd worden en het toneel zijn van een slachting zoals de wereld nog niet heeft gekend!' Nam hij aan dat de Nederlandse koloniale macht in Indië dan door Japan zou worden vernietigd? Dat is alleszins mogelijk - er waren velen die zo dachten.