1 A.V., p. jzo
Bedrijfsleven in Indië
Bouwer, J. B.
Distriburie (java)
Economie (in Ned.-Indië)
Edele metalen, roof/vordering
Katoen
Kumiai (java)
Vorderingen/Inlevering/Roof
hadden controleurs in dienst: Indonesiërs die laag werden bezoldigd. Aangezien ieder trachtte aanvulling te krijgen op de levensmiddelenrantsoenen en de prijzen van levensmiddelen op de zwarte markt voortdurend stegen, was bij die controleurs de verleiding groot om tegen betaling in geld of goederen een oogje dicht te doen. Trouwens, het was vanouds op Java niet als onbehoorlijk beschouwd dat iemand die een bepaalde machtspositie had, daarvan gebruik maakte om binnen zekere grenzen (het mocht niet de spuigaten uitlopen) zichzelf, zijn gezin en zijn overige relaties te bevoordelen. Ook een deugdelijke distributiedienst ontbrak. Voorzover de functionarissen van die dienst bezoldigd waren, ontvingen ook zij maar een gering bedrag, maar van die bezoldiging was lang niet algemeen sprake. Dat de Japanners, toen zij eind '43-begin '
44 het ton.arigoemi-stelsel (het groeperen van alle ingezetenen in kleine wijkgemeenschappen) op Java invoerden, de distributie aan de wijkhoofden, de tonarigoemi's, opdroegen, betekent dat er voordien geen algemene distributiedienst bestond. Van begin '44 afkwamen de in distributie te brengen goederen dus via de districtshoofden van het ton.arigoemi-stelsel, de azat sjo's (in de dessa's waren dat veelal de dessa-hoofden), bij de wijkhoofden terecht - wij nemen aan dat velen hunner in de eerste plaats voor zichzelf, hun relaties en hun vrienden zorgden (dit was, zoals al bleek, op Celebes regel).