In de veertig jaren die van '45 tot '
85 verstreken, kende Nederland negentien kabinetten die, zoals met de voorafgaande in de twintigste eeuw het geval was geweest, steeds het karakter droegen van een coalitiekabinet; geen partij kreeg ooit een meerderheid van de kiezers achter zich. De politieke geschiedenis van die veertig jaar zullen wij niet samenvatten, laat staan weergeven - wij zouden slechts op enkele aspecten willen wijzen, waarbij het ons op vier aankomt: de positie van de Partij van de Arbeid, de plaats van wat men 'de protest-partijen'
zou kunnen noemen, het effect van de ontzuiling en de wijziging in de vormen van politieke actie.