Het is, menen wij, niet voldoende om er op te wijzen dat de materiële omstandigheden zoals de slechte verkeerssituatie en het papiertekort het vrijwelonmogelijk maakten om grote volksmenigten in massale demonstraties bijeen te brengen - er speelden meer factoren mee. Het vleugje revolutionair elan waarvan Troelstra in november '18 had getuigd, was in diezelfde maand nog uitgedoofd. Nadien, in de jaren '20, had het optreden van communisten en anarchisten bij de in de SDAP en het NVV georganiseerden de bereidheid tot buitenparlementaire actie verzwakt (de laatste manifestatie van dien aard had in '23 plaatsgevonden: de actie tegen
Bedrijfsleven in Nederland
Economie (in Nederland)
Mijnen
Nederlands Verbond van Vakverenigingen (NVV)
Nederlandse Volksbeweging
Soci aal-Democra ti sc he Arbei dersparti j (SDAP)
Vakbonden
Vakcentrales
Vos. H.
MATERIËLE NOOD DER ARBEIDERSde Vlootwet) - vooral in de jaren '30 waren de SDAP en het NVV sterker geïntegreerd geraakt in de samenleving. Toen had bovendien de massale werkloosheid, hoezeer de CPN, de Onafhankelijke Socialistische Partij en Sneevliets RSAP zich ook roerden, de politieke strijdbaarheid der arbeiders ondermijnd - in '34 was het Amsterdamse Jordaan-oproer een incident gebleven. De meeste werklozen hadden zich slachtoffer gevoeld van een kennelijk onrechtvaardig ingerichte maatschappij maar waren zich in die maatschappij blijven schikken. Slachtoffers waren de arbeiders opnieuw geworden tijdens de bezetting: hun levenspeil was (behalve aanvankelijk bij de langdurig werklozen die weer arbeid kregen) gestadig gedaald, enkele honderdduizenden waren verplicht in Duitsland tewerkgesteld of hadden moeten onderduiken of waren met hun gezinnen geëvacueerd en voorzover zij nog in de steden in het westen des lands woonden, had hen de katastrofe van de hongerwinter getroffen.