1 In de eerste maanden van' 42 ging bijna vier-vijfde van de Noorse onderwijzers en onderwijzeressen in staking toen van hen gevergd werd dat zij de jeugd in de geest van Nasjonal Samling zouden opvoeden, de bisschoppen van de Lutherse staatskerk die herhaaldelijk tegen het Duitse beleid geprotesteerd hadden, werden toen geschorst en hun voornaamste woordvoerder, bisschop Berggrav van Oslo, werd ontslagen; de kerk verbrak daarop de banden met de staat. Intussen mocht Quisling zich van 1 februari '42 af '
minister-president' noemen, de werkelijke macht bleef bij Terboven berusten. Noorwegens lange kust had al die tijd een veel regelmatiger en sneller contact met de regering te Londen mogelijk gemaakt dan van Nederland uit het geval was en in al deze ontwikkelingen had koning Haakons kabinet via de radio enkele malen effectief kunnen ingrijpen. Het gevolg was dat Terboven in september' 41
Berggrav, B.
Haakon VII, koning van Noorwegen
Noorwegen
Oslo
Quisling, V.
Seyss-Inquart, A.
Terboven. J.
alleen de oorlog niet verliezen, het mocht dat ook niet. Vandaar dat zij er energiek naar bleven streven, Nederland in nationaal-socialistische zin te hervormen; niet alleen in '41, maar ook in '42 namen zij aan dat hun daartoe voldoende tijd gelaten zou worden. Zeker, het Nederlandse volk bleek weerbarstiger te zijn dan zij aanvankelijk gedacht hadden, maar eens zou dat volk zich in het onvermijdelijke moeten schikken. Dat niet uiteindelijk aan 'Germaanse'
arbeiders, boeren en jongeren de ogen zouden opengaan voor de heilsleer van het nationaal-socialisme, leek al diegenen die door deze leer bevangen waren, een absurde gedachte; verzet tegen die leer zagen zij als een koppig, ja dwaas vasthouden aan de tradities ener verouderde samenleving, eigenlijk alleen begrijpelijk bij die weinigen die in materiƫle zin van die vroegere samenleving geprofiteerd hadden. 'Unsere politischen Cegner in diesem Lande', schreef Seyss-Inquart eind januari '42, 'sind die kapitalistischen Kreise, richtige Plutokraten, deren Binfluss letzien Bndes wahrscheinlich nur dadurch gebroehen werden kann dass man ihnen ihr Machtsinstrument, also das Geld wegnimmt.'l Men kan hieruit afleiden dat de Reichskommissar er twintig maanden na zijn benoeming nog altijd niet het rechse begrip voor had, hoe sterk de weerstanden tegen het nationaal-socialisme waren die in alle lagen van de Nederlandse samenleving bestonden; deze blinde vlek kan hethem slechts gemakkelijk gemaakt hebben, vast te houden aan de conceptie der gelijkschakeling.