Afgezien van diegenen die door de inundaties van huis en hof werden
4Heide-Kort, A. van derInundatiesLeidenOegstgeestOrdnungspolizeiPurmerendTextielvorderingVorderingen/Inlevering/RoofNAAR DE KATASTROFE CHRISTlANSENS BELEID NAAR DE KATASTROFEverdreven, hadden de Nederlandse burgers vóór september '44 individueel van de aanwezigheid van de Wehrmacht maar weinig last gehad. Bij velen was nog wel bij het zien van die Duitse militairen een gevoel van ergernis naar boven blijven komen (in grote delen van het platteland zag men die militairen overigens nauwelijks), maar de Wehrmacht had buiten de geïnundeerde gebieden in het dagelijks bestaan van de burgerij maar zelden ingegrepen of laten ingrijpen. Dat was wèl geschied in juli '42 toen ten behoeve van de Duitse militairen onverhoeds ruim 50000 fietsen in beslag waren genomen. 'Nauwelijks enige andere daad der bezetters (heeft)', schreef toen Het Parool,'een zo wilde woede gewekt als deze massale rijwieldiefstal' 1; 'der Niederländer, der Jast mit der fiets geboren u/ird, sieht', aldus de constatering van de Feldkommandantur in het westen des lands, 'in der Wegnahme desselben so ungeJähr das Schlimmste, was ihn treffen konnte. '2 Wel te verstaan: die actie in '42 was uitgevoerd door de N ederlandse politie, maar van de tweede helft van september '44 af waren het Duitse militairen die links en rechts, veelal met de wapens dreigend, fietsen inpikten - fietsen die men nog méér nodig had dan tevoren: in de grote steden toen daar het vervoer per tram wegviel, en in het gehele land toen men (en geen trein reed meer!) de boer op moest gaan om aanvulling te vinden voor de slinkende rantsoenen. Wat de Wehrmacht deed, werd als roof beschouwd en voor de overige wilde 'vorderingen' alsook voor de inzamelingsactie van kleding en dekens gold hetzelfde. Men kreeg nu evenwelook met de Wehrmacht te maken als een instantie die bloedige represailles nam. In dat opzicht had Wehrmachtbe fehlshaber Christiansen in augustus '42 al diepe afschuw gewekt: hîj was het geweest die eerst had geëist dat twintig van de in Noord-Brabant vastzittende gijzelaars zouden worden geëxecuteerd wegens een notabene mislukte spoorwegaanslag in Rotterdam, en die vervolgens had aanvaard dat zijn naam werd genoemd in Rauters bekendmaking betreffende het fusilleren van vijf gijzelaars - de bevolking wist: dat had Christiansen zo gewild, en in het maandrapport van zijn eigen staf was geconstateerd, 'dass seit Beginn der Besetzungszeit kein deutscher Schlag so stark empfunden u/urde ... Soviel Hass wurde wohl selten mit einem Mal festgestellt.' 3 'Van militaire zaken had', zo schreven wij in deel 4 van ons werk (in de paragraaf 'Christiansen' van hoofdstuk 2), 'de Wehrmachtbefehlshaber weinig verstand en van Nederland begreep hij nog minder ... De politiek4Christiansen, F. C, JDelfzijlFietsen, roof/vorderingGijzelaarsInundatiesHet Parool; 1Rauter, H. A.Represaille-acties en executies (o.a. van Todes- kandidaten)RotterdamVorderingen/Inlevering/Roofwas hem een gesloten boek of, beter, hij was in dat boek niet verder gekomen dan de eerste pagina waarop hij gelezen had dat Hitler een uniek genie was ... en het nationaal-socialisme een zegen voor Duitsland; er stond ook nog dat de Joden een dodelijke bedreiging voor Duitsland vormden en dat zij en alle overige tegenstanders van het Derde Rijk zo snel mogelijk uit de weg geruimd moesten worden. I Bestond er nog zo iets als het volkenrecht? In gezelschap van een aantal stafofficieren vertelde Christiansen later aan een Duitse gast hoe zijn eerste gesprek met generaal Winkelman verlopen was: 'Winkelman sagte: 'Ten nehme an, Herr General, dass Sie in der Schule je etu/as van Völkerreeht gehöyt?' '[eh nicht. Völkerreeht ist etu/as, das gibt es 11 ur in dey Zeitung, "2 Het was geheel in die lijn dat Christiansen tijdens de bespreking in Hilversum op 21 september '44 waar Seyss-Inquart, hij en anderen van gedachten wisselden over het plan, de grote steden in het westen hermetisch af te sluiten en de bevolking aan volledige uithongering bloot te stellen, volgens zijn chef-staf van Wühlisch zei: '[eh bin für Angriff.' Trouwens, diezelfde dag zond van Wühlisch (wij zijn er van overtuigd: met Christiansens medeweten en instemming) een telexbericht aan het Oberkommando der Wehrmacht? waarin erop gewezen werd dat de spoorwegstakers hun werk weigerden te hervatten, dat de burgerij personenen vrachtauto's trachtte vast te houden (de vordering van die voertuigen had van Wühlisch vier dagen eerder bevolen) maar dat de Wehrmacht krachtens de speciale bevelen van Hitler en van Keitel, chef van het Oberkommando der Wehrmacht, slechts personen mocht neerschieten, 'die J.Christiansen, F. C, JDelfzijlEngelandvaardersHal, G. A van der, JHitler, A.Keitel, W.Lippert, R.Moltke, K. vonRepresaille-acties en executies (o.a. van Todes- kandidaten)Rudolphi, J.Seyss-Inquart, A.Wühlisch, H. H. vonals Terraristen ader Saboteure Geu/alttaten begehen, u/ährend Personen) die die Sicherheit ader Schlagfertigkeit der Besatzungsmacht in anderer Weise ... ge [ährden, dem SD eu übergeben sind.' Die regeling was, aldus dit telexbericht,