'en met de hoge sneeuw waar we doorheen baggeren, vormt dit een harde dobber waarmee we te worstelen hebben. De benen lopen vanzelf, de moeheid die niet meer in de voeten zit, maar omhoog gekropen is tot in de lendenen, werkt als een wiel dat spant, trekt en drukt, om je neer te krijgen. De plooien en messen, waarmee mijn schoenen gevuld zijn, drukken steeds op dezelfde plekken in mijn voeten. Angstvallig zorg ik steeds mijn voeten op dezelfde plaats in de schoenen te houden, zodat er niet opnieuw gekorven wordt in het vlees dat in mijn gedachten in stukken en brokken in de houtklompen ligt. We houden er bij elkaar de moed in. Vooral Japie Emmerik en Vassie doen hun best, ze zingen zelfs af en toe. Ze zingen met moede stemmen. Ik voel ze zingen, ik voel het aan mijn mond. Mijn mondhoeken zijn zo flauw, zo moe, zo verlamd en die sneeuw bevriest alles zo en toch trillen mijn lippen mee met het zingen van Japie en Vassie. Sommigen lopen weer te fantaseren over het eten, dat ze vroeger gewend
Auschwitz
Blechhammer
Evacuaties
Gleiwitz
Rood, c.
CONCENTRATIEKAMPEN, DERDE FASEte doen eonverseren dan ze vandaag gedaan hebben. Het gemurmel om je heen maakt je slaperig. Je voeten lopen vanzelf. Daar ben je niet bij, de sneeuwen het suizen in de hoge en lage bomen zorgen voor een sfeer, waarin alles onwerkelijk is. Dit alles gaat zo buiten mezelf om, net of ik naast de troep loop en alles vandaar gadesla. En die schoten klinken steeds als zweepslagen, of er achter ons, onzichtbaar en onhoorbaar, paarden lopen, die ook onhoorbaar aangevuurd worden. Er moeten al heel wat van ons doodgeschoten zijn.