1 J. A. de Roos: 'Neuengamrne'
, dl. I, p. 10 (GC). 2 K. D. Dijkstra: Waarom terug uil Neuençamme? (I94S?), p. IS. 3 In starmoetij (Idaarderadeel), p.
Dijksrra, K. D.
Neuengamme
Roos, J. A. de
'AUSSENKOMMANDOS' VAN NEUENGAMME
Aussenkommandos. In totaal waren in die Aussenkommandos veel minder gevangenen opgenomen dan in het hoofdkamp - de overlijdenscijfers vormen dus een aanwijzing dat de kansen om het er levend af te brengen in de Aussenkommandos geringer waren dan in het hoofdkamp. In de laatste maanden van '44 werden veel Nederlandse gevangenen (onder hen ook veel Puttenaren) naar Aussenkommandos even beoosten Drente en in Sleeswijk-Holstein gezonden waar zij tankgrachten moesten graven (daarover straks meer), in februari '45 kregen talrijke, ten dele pas gearriveerde Nederlandse gevangenen andere bestemmingen: eenen-vijftig werden als deel van een transport van ca. vijfhonderd gevangenen naar het belangrijke (en zwaar gebombardeerde) spoorwegknooppunt Soest in Westfalen overgebracht waar zij herstelwerkzaamheden moesten uitvoeren. Bij dit Eisenbahn-Kommando vielen eind februari bij een Geallieerd luchtbombardement vijftig doden - eind maart (de Britten waren toen over de Rijn gekomen) werd nog een deel van het Kommando naar Sachsenhausen, een deel naar Ebensee (een Aussenkommando van Mauthausen) overgebracht. Van de een-en-vijftig Nederlanders die bij het Eisenbahn-Kommando waren ingedeeld, bezweken er negen-en-twintig.