Zo gold dus voor de Joden in Theresienstadt en Bergen-Belsen hetzelfde als voor de niet-Joodse gevangenen in andere Duitse concentratiekampen: zij kregen veel te weinig pakketten. Zeker, hierbij is ook de houding van devan belang geweest: die van Theresienstadt heeft van september '44 af niets doen uitdelen en die van Bergen-Belsen heeft zich, schijnt het, een aantal Geneefse zendingen toegeëigend. Maar daarvan afgezien: hoe weinig is aan de Joden in Theresienstadt en Bergen-Belsen toegezonden! Hoe beschamend is het geweest dat de Londense regeringsinstanties de Joodse Coördinatie-Commissie in Zwitserland, die zelfs het toegezegde subsidie niet heeft ontvangen, maar hebben laten doorploeteren! Hoe onjuist, dat die regeringsinstanties eind februari '45 de toezegging van financiële steun voor de pakketzendingen uit Genève introkken! Gans had gelijk met zijn opmerking, 'dat zelfs indien vanuit Zweden en Zwitserland tegelijk zou worden gezonden, dit9
American Joint Distribution Committee (The Joint)
Bergen-Belsen
Gans, M. H.
Genève
Isaac, S.
Joden
Joodse Coördinatie-Commissie (Zwitser- land)
Regering, Nederlandse, in Londen
Stockholm
Theresiensradr (Altersghetto)
Troosrwijk, S. I.
Woensdregt, N. D.
Zweden
Zwitserland
gezien de ontzettende uithongering nog niet voldoende zou zijn' - men treft vooral bij hem en zijn medeleden van de Joodse CoördinatieCommissie het rusteloze streven aan om van alle mogelijkheden tot hulpverlening gebruik te maken. Dat streven heeft in Londen ontbroken. Wat Gans en de zijnen betreft, was daarbij van belang dat zij begin '45 nauwkeurig wisten hoe het er sinds de herfst van '
44 met de gedeporteerden in Bergen-Belsen en Theresienstadt voorstond: geheel in afwijking namelijk van de beginselen die aan de Endlösung deyjudenfyage ten grondslag lagen, waren in december '44 bijna veertienhonderd Hongaarse Joden en in januari '
45 honderdzes-en-dertig andere Joden die Latijns-Amerikaanse passen bezaten, onder hen vele Nederlanders, in de gelegenheid gesteld, uit Bergen-Belsen naar Zwitserland te reizen en begin februari hadden ca. twaalfhonderd Joden uit Theresienstadt, onder wie vierhonderdzeven-en-dertig Nederlanders, hetzelfde kunnen doen.