Het is duidelijk dat de meeste Nederlandse politieke gevangenen en uit Nederland gedeporteerden in wat wij de 'derde fase'
uit de geschiedenis
Buchenwald
Ferwerda, G. F.
Joden
Politieke gevangenen
Regering, Nederlandse, in Londen
Repatriëring
CONCENTRATIEKAMPEN, DERDE FASEvan de Duitse concentratiekampen in de tweede wereldoorlog hebben genoemd, mateloos hebben geleden. Het enkele feit al dat van diegenen ·die van september '44 af naar Neuengamme werden getransporteerd, slechts 15 % in leven bleef, spreekt boekdelen. Overal, behalve in de hoofdkampen Buchenwald en Dachau, bleef tot het einde toe een strenge discipline gehandhaafd die al door zijn langdurige appèls de gevangenen in die hoofdkampen, toch al verzwakt door het harde werk en de hongerrantsoenen, verder uitputte. Nog harder moest gewerkt worden in, zij het niet alle, dan toch vele Aussenkommandos, bijvoorbeeld in Husum en Ladelund (waar in zes weken drie op de vier gevangenen stierven), in Lieberose en Wöbbelin en vooral ook overal waar gezwoegd werd in ondergrondse fabrieken: in het gehele Dora-complex, in de Waldlager van Kaufering (Aussenkommandos van Dachau) en in Melk en Ebensee (Aussenkommandos van Mauthausen).