1 'Klapper'
is een verbastering van het Maleise woord
Aardolie (produktie, insrallaries)
Borneo
Buitengewesten
Copra
Cultuurstelsel
Economie (in Ned.-Indië)
Handel (Indië)
Klapperculruur
Koffiecultures
Rubbercultures
Singapore (eiland/stad)
West-Afrika
een aparte geschiedenis te schrijven. Dat doen wij niet - wij vatten samen en willen dan, het hoofdthema van ons werk in het oog houdend, vermelden dat aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog rubber en aardolie de belangrijkste Indische uitvoerproducten waren: naar de waarde gerekend, brachten zij bijna 40 en-bijna 20 % van de totale uitvoer op. Internationaal betekende de aardolie-uitvoer niet zo veel: nog geen 3 % van de wereldproductie werd in Indië gewonnen (genoeg overigens om Japan bijzonder begerig te maken, de Indische wingebieden in handen te krijgen) - veel belangrijker was, internationaal, de plaats van de Indische rubber: meer dan een derde, 37%, van de wereldexport was uit Indië afkomstig. Hoger nog was Indië's aandeel aan de wereldexport van kinine: ca. 90%, van het aloude product peper: ca. 85 % (ca. drie-kwart van de uitvoer was afkomstig uit de inheemse pepertuinen in de Lampongs) en van kapok (75%), lager waren die cijfers voor de producten van cocos- en oliepalmen: beide ca. 25 %, voor thee: bijna 20%, voor tin: 17 %, voor suiker: 1 I %, en voor koffie: 4 %. Wie naar die uitvoer zag (anders dan in de tijd van de Compagnie en onder het Cultuurstelsel richtte hij zich tenslotte voor het overgrote deel: ca.vier-vijfde, opandere landen dan Nederland), concludeerde dat Nederlands-Indië een bij uitstek rijk koloniaal gebied was - in een land als Duitsland sprak men van 'das steinreiche Holland'; als' steinreich' gold het door slechts één factor: het bezit van Indië.