I Telegram, 10 maart 1941, van van Starkenborgh aan de koningin (archief kab. der koningin).
Algemeen Indisch Dagblad
Gaboéngan Politik Indonesia (Gapi)
Kleffens. E. N. van
Kritiek en Opbouw
Staatsinrichting van Nederlands-Indië
Tjarda van Srarkenborgh Srachouwer, A. W. L.
Welter, Ch. J. I. M.
HET GOUVERNEMENT EN DE NATIONALISTEN(gesprekken waarin hij jubelend sprak over de eendracht die hij in Indië had aangetroffen en op staatkundig gebied niet méér zei dan dat na de oorlog een Indonesiër in de Nederlandse Raad van State zou worden opgenomen'), en hij liet zich voorts huldigen door de steunpilàren van het Nederlands gezag op Java, de regenten: er werd hem op 23 april in de ambtswoning van de regent van Bandoeng, Raden Adipati Ario Wiranatakoesoema, die voorzitter was van de Regentenbond, een thee aangeboden en hij werd bij die gelegenheid door deze mede uit naam van vier andere regenten en een groot aantallagere inheemse bestuursfunctionarissen die allen aanwezig waren, toegesproken" in bewoordingen die duidelijk maakten, hoezeer de opvattingen der regenten verschilden van die der nationalisten. Wiranatakoesoema noemde zich, 'en met mij alle aanwezigen hier, tot in het diepst van onze ziel geroerd' door het ministerieel bezoek; het inheems bestuurskorps had, zei hij, 'reeds eeuwenlang, onder de eminente leiding en met samenwerking van onze Nederlandse ambtgenoten, een groot aandeel ... gehad ... in de bevordering van rust, orde en welvaart in deze landen' -landen, 'waar sedert eeuwen de fiere driekleur wappert.' '
Meer dan ooit voelen wij in deze ernstige tijden', aldus een van de slotpassages, 'de onzichtbare band die ons bindt, de band van Ie désir d'être ensemble. Laten wij God bidden en smeken dat wij, blank en bruin, tot in lengte van dagen in harmonie en vrede met elkander blijven leven '.' . en laten wij hopen dat het zo mooie Insulinde' (het was natuurlijk geen toeval dat de regent van Bandoeng de term 'Indonesië'
vermeed) 'ten voorbeeld kan strekken voor het overige deel der aarde.'