In dat bezette gebied speelden bij dit alles illegale organisaties een rol van kardinale betekenis. Zij vingen de geheime agenten op, droegen zorg voor hun huisvesting, hielpen hen aan de valse papieren die zij nodig hadden (in de eerste plaats aan goede persoonsbewijzen) en aan distributiebonnen, en, vooral, stelden aan de spionage-agenten de militaire en andere gegevens ter beschikking die naar Londen moesten worden doorgegeven. Talrijke spionagegroepen waren daartoe in actie, van welke de
Geheime diensten (in Engeland), 11c
WAT IN NEDERLAND WERD BEREIKTgrootste vele honderden illegale werkers telden - in ons deel 7 schatten wij dat die organisaties in totaalomstreeks vierduizend illegale werkers hebben omvat. Het is die in bezet gebied geboden hulp geweest die het werk van de door Londen uitgezonden geheime agenten mogelijk heeft gemaakt. Zeker, de georganiseerde illegaliteit was slechts een kleine voorhoede, maar zij kon schuilgaan in de plooien van een samenleving waar zij met ups en dOUJ/1s de helpers vond die zij nodig had. Alleen zo kon aan de geheime agenten de steun en de bescherming worden geboden die dezen nodig hadden om te ontsnappen aan de waakzaamheid van de Sicherheitspolizei und SD en van de Abu/ehr, die beide in bezet gebied talrijke verraders hadden kunnen inschakelen.