Was er wel reden voor zo heftige verontwaardiging I Het is waar dat de Nederlandse doorvoer in de neutraliteitsperiode tot een tiende terugliep (N. J. Polak schatte, met inbegrip van de driehoekshandel, haar waarde in de vooroorlogse jaren op ongeveer een derde van de invoer"), maar het volumevanp.Verderhalen als: Oranjeboek I (nov. 1939). 2 E. N. van Kleffens, 7 febr. 1956. 3 eh. J. r. M. Welter, 7 nov. 1955. 4 N. J. Polak in Vijftig jaren, p.Blokkade van DuitslandContrabandeHandel (Nederland)Kleffens. E. N. vanLondenLonden, verklaring vanParijsWelter, Ch. J. I. M.EFFECT OP DE HANDELvan de uitvoer was in april 1940, met de periode 1937-'38 vergeleken, slechts met 23% gedaald, dat van de invoer met 6% gestegen.' Wij kunnen daar nog een enkel cijfer aan toevoegen. In de acht maanden september 1939april 1940 was het maandgemiddelde van de waarde van de invoer uit Engeland f 9,6 mln: precies hetzelfde bedrag alsin de gemiddelde maand van 1938; toen was het maandgemiddelde van de waarde van de uitvoer naar Engeland f 19,5 mln geweest - dat daalde in de neutraliteitsperiode tot f 15,9 mln. De invoer uit Duitsland (maandgemiddelde 1938: f 25,1 mln) steeg tot een gemiddelde van f 30,7 mln, de waarde van de uitvoer daalde van f 12,9 mln (maandgemiddelde 1938) tot flO,S mln.ê Vergeleken met 1938 kromp het maandgemiddelde van de totale directe handelsbeweging met Engeland en Duitsland dus met 0,7% in; wij erkennen dat het veel moeite gekost heeft, te voorkomen dat de totale handelsbeweging (doorvoer inbegrepen) met meer dan een vierde à een vijfde daalde, zoals in werkelijkheid het geval was van 'verschrikkelijk knevelen' zouden wij niet willen spreken.