Wat hield dat alles tezamen anders in dan dathet Derde Rijk onvermijdelijk zijn ondergang tegemoet ging? Zou men dat niet ook in Duitsland beseffen? En zou dat besef de wil om de oorlog voort te zetten niet fataal ondermijnen? T allozen waren er in Engeland en de Verenigde Staten maar vooral ook in bezet Europa die die hoop koesterden, ja die niet anders verwachtten dan dat Duitsland spoedig zou ineenstorten. De een had gehoord dat de militairen van de Wehrmacht al danig gedemoraliseerd waren, de ander dat Duitsland nog maar voor een paar weken aardolie had. Opnieuw gingen optimistische geruchten de ronde doen. Dat had zich al voorgedaan toen, objectief beschouwd, Duitslands nederlaag nog geen reƫel perspectief genoemd mocht worden - nu, eind '42, was Duitsland op alle fronten onherroepelijk en beslissend in het defensief gedrongen, geconfronteerd als het werd met een Zweijrontenkrieg. waarin het, gegeven vooral het productievermogen van de Verenigde Staten, van maand tot maand zwakker zou komen te staan. Bij de massa des volks verdwenen de laatste twijfels: Nederland zou bevrijd worden - de vraag was slechts: wanneer? Zou die bevrijding op tijd komen? Op tijd voor diegenen die opgesloten zaten in gevangenissen en concentratiekampen? Op tijd voor de Joden die met deportatie, voor de niet-Joden die met dwangarbeid in Duitsland bedreigd werden? Misschien was in deze groepen bij welke de angst voor de onmiddellijke toekomst het sterkst was, ook de hoop het sterkst op een spoedig, ja miraculeus-snel einde der verschrikkingen. 54
Geallieerde oorlogvoering
Radiotoestellen, rooflinlevering van
Tweede Front
Vorderingen/Inlevering/Roof
NAAR DUITSLANDS ONDERGANG