In Epe werden enkele van de voor afvoer gereedstaande klokken clandestien weggehaald; toen ze onder bedreiging teruggebracht werden, stond op een van de klokken geschreven: 'Hij die met klokken schiet/ die wint de oorlog niet." In Almelo werd een pastoor wegens volgehouden verzet gearresteerd (hij kreeg gevangenisstraf), in Goutum (Friesland) werd na het weghalen der klokken een demonstratieve kerkdienst gehouden. Er zullen zich wel meer van dit soort reacties voorgedaan hebben. Het weghalen van de kerkklokken werd immers niet ervaren als het inbeslagnemen van willekeurige metalen voorwerpen; veeleer waren de kerkklokken een wezenlijk deel van het leefmilieu. Sterker nog: hun luiden, hun gebeier (dat men opeens niet meer hoorde - vreemd deed die stilte aan) had, zou
EpeGoutumGroningen, stadKerkelijk VerzetKerkklokken, vorderingMetalen, vordering, sMeulenberg, P. ].VERARMEND NEDERLANDmen kunnen zeggen, 'eeuwigheidswaarde'; het was geassocieerd met het vooroorlogse Nederland en met het kerkelijk verzet, het preludeerde op .de bevrijding. Dàn zouden alle klokken eerst recht geluid worden!