Dit rapport dunkt ons niet geheel juist. Wij geloven wel dat men in menig bedrijf uiterlijk tot een zakelijke, 'normale' samenwerking kwam met Duitse technische deskundigen (wat men aan nieuwe denkbeelden opdeed, kon voor de toekomst van belang zijn), zelfs dat men, mede teneinde een grotere winst te verkrijgen, 'zijn best ging doen', maar dat de verlagerte Aufträge een wijziging teweeg brachten in de algemene anti-Duitse opvattingen van de doorsnee Nederlandse ondernemer, gaat ons te ver. Iets anders was dat hij desondanks tot diep in de bezetting weinig sympathie koesterde voor de illegaliteit en de Duitse orders nogal stipt uitvoerde. III dat opzicht waren de Duitsers over Nederland meer tevreden dan over België en Frankrijk. De Belgische industrie leverde trager af dan de Nederlandse, de Franse nog iets trager dan de Belgische. Begin' 43 leek het alsof België sneller afgeleverd had dan Nederland (België was toen, naar de waarde gerekend, met 76% van zijn orders klaar, Nederland met 69%, Frankrijk met 46%), maar het Nederlandse percentage was gedrukt door
Stellvertretender Inspekteur der Riistungsinspektion: runger! ûher die Riistungswirtschajt in den Niederlanden' p.9At/firagsverlagerungHall, W. vanIndustrieLeveranties, verplichteRüstungsinspektion NiederlandeDe WaarheidVERARMEND NEDERLANDhet feit dat grote opdrachten aan de scheepsbouwindustrie nog juist niet afgeleverd waren. Vandaar dat de Zentralaujtragsstelle toen opnieuw, en niet zonder ingenomenheid, constateerde 'dass die niederländische Industrie ihre deutschen Aufträge mit normalen Lieferfristen erfüllt hat.'l Het laatste vergelijkende overzicht dat wij bezitten, beslaat de periode mei '40december '43. 2 Er blijkt uit dat men in verscheidene Nederlandse bedrijfstakken alle Duitse orders afgeleverd had, voor minder dan tweederde was dat alleen het geval in de vliegtuigindustrie (63 %), de scheepsbouw (58 %), de electrotechnische industrie (55%) en de fijnmechanische en optische industrie (49 %) . Van alle orders te zamen was per 3 I december' 43 door de Nederlandse industrie 84,4 % afgeleverd, door de Belgische 75,5 %, door de Franse 7 0 %. 3