Wij schreven het eerder: Vall die tegenwerking in de vormen Vall sabotage en langzaam-aan werken hebben wij ons geen nauwkeurig beeld kunnen vormen. Wij hebben niet meer dan een algemene indruk: deze namelijk dat de sabotage binnen de bedrijven tamelijk beperkt is gebleven en zeker geen grote omvang gekregen heeft en dat een bewuste vertraging van het
Amsterdamse Ballasrmaatschappij
April-Meistakingen 1943
Atlansikuiall; 5
Aviolanda
Bunkerbouw
Collaboratie
Philips-fabrieken, Eindhoven
Rüstungsinspektion Niederlande
Rijksbureaus voor Handel en Nijverheid
Sabotage
Venoalter
Werkspoor nv
Wilton-Feijenoord
Zentralaufiragsstelle
werktempo zich althans in de eerste drie bezettingsjaren lang niet overal voorgedaan heeft. Wij herinneren aan de cijfers die wij citeerden: van alle tussen mei' 40 en december'
43 geplaatste orders had het Franse bedrijfsleven per 3I december '43 70% afgeleverd, het Belgische 75,5% en het Nederlandse 84,4 %. Wij willen aan die cijfers geen absolute betekenis toekennen (de aantallen en soorten orders, de grondstofvoorziening, de verkeersomstandigheden en de commerciële usances kunnen een rol gespeeld hebben) toch schijnen zij wèl te onderstrepen dat het Nederlandse industriële bedrijfsleven, daartoe door de overheid gestimuleerd, zich althans in de jaren ,40-' 43 beijverd heeft om ook jegens de Duitsers, ongeacht de aard van hun bestellingen, de traditie van punctualiteit hoog te houden. Dat laatste nu werd door de opgelegde samenwerking geenszins gevergd en zulks doet de vraag rijzen of de overheid en het bedrijfsleven door een veelheid van factoren (defaitisme, het denken in louter commerciële categorieën, beduchtheid voor de 'chaos'
, angst voor bestraffing, hier en daar ook ongebreideld winstbejag) die andere nationale doelstelling: het helpen winnen van de oorlog, niet lang, te lang, uit het oog verloren hebben.