Het is, menen wij, uit dit hoofdstuk vooral duidelijk geworden dat de vier concentratiekampen die wij er in behandelden, wezenlijk verschild hebben van de concentratiekampen in Duitsland die wij in hoofdstuk I in het perspectief van de ss en in hoofdstuk 5 in dat van de gevangenen beschreven. Hoe dat verschil verklaard moet worden, is, dunkt ons, duidelijk: het is een zaak van beleid geweest en het had met de mensen die dat beleid uitvoerden, weinig te maken. Wij zien Seyss-Inquart en Rauter niet als zachtzinniger persoonlijkheden dan Generalgouverneur Frank en de Hohere SS- und Polizei führer in het Generalgouvernement waarin de vernietigingskampen Belzec,(Mussert: 'De NSB in oorlogstijd' (1945), p. 44-45 (Strafdossier Mussert, map J)). 2'Bunkerdrama' (Vught)The Daily MirrorFrank, H.GeneralgouvernementGrunewald, A .Hoek, J. S.Musserr, A. A.Rauter, H. A.Seyss-Inquart, A.TrouwVrij Nederland (Londen) (laterZwitserse WegTERUGBLIKSobibor en Treblinka en het vernietigings- en concentratiekamp Majdanek lagen, - niet als zachtzinniger dan de Höhere SS- und Polizeiführer in de Wehrkreis-Breslau in wiens gezagsgebied zich het vernietigings- en concentratiekamp Auschwitz-Birkenau bevond. De kern van de zaak was dat Seyss-Inquart en Rauter het Nederlandse volk moesten trachten te winnen voor de 'Germaanse' samenwerking; zulks vergde dat zij, vergeleken met een man als Frank, met matiging moesten optreden; zij dienden, zo enigszins mogelijk, alles te vermijden wat de anti-Duitse stemming in Nederland zou versterken. Dat was Hiders opdracht - het was ook geheel conform de inzichten van Himmler. De Reichsjûhrer-SS die, zoals wij in de aanvang van dit deel vermeldden, samen met de Hö'/tere SS und Polizeifuhrer en de Gauleiter van Oberschlesien medio juli '42 met eigen ogen gezien had hoe in Auschwitz-Birkenau vierhonderdnegen-en-veertig uit bezet Nederland afkomstige Joodse mannen, vrouwen en kinderen vergast werden, was dezelfde man die ten aanzien van het in datzelfde Nederland gelegen concentratiekamp Vught begin februari '44 de instructie gaf dat niemand er ook maar geslagen mocht worden. Inderdaad, 'Vught', aldus de derde Lagerleomman dant, Hüttig, 'was geen concentratiekamp in de gewone zin van het woord.'